PRÓBA U POLI NEGRI

Sztuka muzyczna w 2 aktach
17 października 2007

Reżyseria: Anna Matysiak Stadnicka
Wykonawcy: Barbara Rybałtowska (Pola Negri) i Paweł Olszewski (Pianista Andrew)
Teksty piosenek: Barbara Rybałtowska
Opracowanie muzyczne: Jerzy Bożyk, A. Chmielewski, P. Olszewski

Barwna opowieść o życiu wielkiej legendy kina – Poli Negri. Akcja rozgrywa się w domu artystki w San Antonio, kiedy, w trakcie próby recitalu z filmowymi przebojami, dzwoni dziennikarz z Polski z prośbą o wywiad. Wywołuje to lawinę wspomnień - aktorka na nowo przeżywa historię swego życia. W sztuce wykorzystano nagrane w latach trzydziestych piosenki z polskimi tekstami Barbary Rybałtowskiej.

Pola Negri

Jej prawdziwe nazwisko to Apolonia Chałupiec. Urodziła się 31 grudnia 1894 roku w Janowie pod Lipnem. Wywodziła się z nizin społecznych: matka pracowała jako praczka, ojciec odsiadywał wyrok za drobne kradzieże. W 1903 r. przyszła gwiazda znalazła się w Warszawie, gdzie zaczęła pobierać lekcje tańca. Już w 1908 r. zadebiutowała na deskach Teatru Wielkiego niewielką rolą w "Jeziorze łabędzim". Choroba płuc uniemożliwiła jej jednak dalszą karierę tancerki baletowej. W roku 1911 r. zdała egzamin do Szkoły Aplikacyjnej (Dramatycznej). Bardzo wcześnie debiutowała na scenie Teatru Małego w "Ślubach Panieńskich" Fredry (1912), a po kilku rolach teatralnych otrzymała propozycję zagrania w pantomimie "Sumurun", wystawionej przez Maxa Reinhardta w Berlinie, a gościnnie wyreżyserowanej przez Ryszarda Ordyńskiego w Warszawie. Rolą egzotycznej tancerki zyskała sobie wielkie uznanie i kontrakt z wytwórnią SFINKS. Rolę tę powtórzyła później w Deutsches Theater w Berlinie i w filmie pod tym samym tytułem (1920).

W Polsce zrealizowała osiem filmów: "Niewolnica zmysłów" (1914) według scenariusza K. Hulewicza, który był właściwie historią jej krótkiego życia; w trzech kolejnych latach "Żonę, Studentów", "Bestię"; trzy filmy z cyklu "Tajemnice Warszawy" (Tajemnica Alei Ujazdowskich, Arabella i Pokój nr 13) oraz "Jego ostatni czyn". Wszystkie te filmy - oprócz "Bestii" - zaginęły. Chociaż kontrakt ze SFINKSEM opiewał na 12 filmów, Pola Negri w listopadzie 1916 roku wyjechała do Berlina, gdzie oprócz występów u Maxa Reinhardta zawarła kontrakt z wytwórnią SATURN-FILM A.G.

W Niemczech w latach 1917-1922 zrealizowała dwadzieścia trzy filmy, m.in. "Żółty paszport" (Der Gelbe Schein, 1918), a także cztery tytuły, które zadecydowały o międzynarodowej sławie pierwszej polskiej gwiazdy filmowej: "Oczy mumii Ma" (Die Augen der mumie Ma, 1918, z Emilem Janningsem), "Carmen" (1918), "Madame Dubarry" (1919) i "Sumurun" (1920). Były to pierwsze filmy niemieckie wyświetlane po I wojnie światowej w Anglii i Francji; dzięki nim w dużym stopniu Stany Zjednoczone odkryły film europejski, zaś Pola Negri stała się pierwszą europejską aktorką, która podbiła Hollywood. Podpisała kontrakt z FAMOUS PLAYERS (później PARAMOUNT) i w latach 1923-1928 zrealizowała 22 filmy (m.in.: Bella Donna i Tancerka hiszpańska /The Spanish Dancer/ z 1923 r., Czarna Lu /Shadows of Paris/ i Cesarzowa / Forbidden Paradise/ w 1924 r., Kwiat nocy /Flower of Night/ i Bezwstydna kobieta /A Woman of the World/ z 1925 r., Hotel Imperial (1926), Drut kolczasty /Barbed Wire, 1927/, Godzina zmysłów / The Secret Hour/ i Biała księżna /The Woman from Moscow/ z 1928). Agresywna uroda była głównym atutem jej aktorstwa; świetne warunki zewnętrzne, niezwykle wyrazista mimika, zdolności i umiejętności taneczne, a z czasem w filmie dźwiękowym ujawniony niski, piękny głos i zdolności wokalne sprawiły, że nie tylko stała się pierwszym polskim wampem, ale przez długi czas błyszczała w świecie blaskiem gwiazdy pierwszej wielkości. Pod koniec lat dwudziestych jej popularność zaczęła maleć, wytwórnia nie przedłużyła z nią kontraktu. Pola Negri postanowiła realizować filmy znów w Europie - w Anglii "Ulicę potępionych dusz" (The Woman the Scornet, 1929), we Francji "Fanatisme" (1934) i sześć w Niemczech hitlerowskich, co zostało bardzo źle przyjęte i zapewne przyczyniło się do zmierzchu jej kariery (m.in.: "Mazur" (Mazurka, 1935), "Moskwa-Szanghaj" (Moskau-Shanghai, 1936), "Madame Bovary", "Tango Notturno" (1937). Przez pierwsze lata wojny przebywała we Francji, potem wróciła do USA. Nakręciła jeszcze "Hi Diddle Diddle" (1943) i - po latach - "The Moon Spinners" (Księżycowe prządki, 1964). Jej kariera dobiegała końca, ale wkład w historię kina jest niekwestionowany. Na przestrzeni lat 1914-1964 wystąpiła w 63 filmach, z których 45 było wyświetlanych w Polsce.
Zmarła 1 sierpnia 1987 roku w San Antonio, mając dziewięćdziesiąt lat.

Barbara Rybałtowska
Autorka tekstów, m. in. "Nie warto było", powieści: "Bez pożegnania", "Szkoła pod baobabem", "Kolo graniaste", "Kuszenie losu" , "Romans w Paryżu" i wielu przekładów, a także biografii "Barbara Brylska w najtrudniejszej roli", "Barbara Wrzesińska przed sądem", " Iga Cembrzyńska sama i w duecie", "Stefan Rachoń". Aktorka i piosenkarka.

Paweł Olszewski
Muzyk, pedagog, pianista i akordeonista. Akompaniator, wieloletni współpracownik, muzyk teatralny (teatr Syrena).

Anna Matysiak-Stadnicka
Reżyser. Absolwentka PWST (Reżyseria), najpierw asystentka Erwina Axera, potem realizatorka wielu spektakli w Teatrze Rozmaitości, teatrze Rampa. Siedmioletni kontrakt w Niemczech-Freiburg-/BR, w Saarbruken i innych. Reżyserowała m.in. "Listy miłosne" Gurneya z B. Wrzesinską i D. Olbrychskim. Reżyseria w teatrach: w Gdyni, Gorzowie Wlkp, Wrocławiu, Chorzowie i innych.