Galette des Rois
Wieczór Trzech Króli w tradycji francuskiej
6 stycznia 2009 r.
Czy już znacie Państwo tradycje obchodów Święta Trzech Króli we Francji? Jego historię, symbolikę i dzisiejsze zwyczaje? W ramach cyklu międzykulturowych spotkań z literaturą i muzyką postaramy się przybliżyć to szczególne Święto i tradycje francuskie. Wieczór poprowadzia Ewa Gorczycka-Pieniak, o oprawę plastyczną zadba Anna Kotow. Kulinaria przygotowała i zainicjowała Elżbieta Cieślak.
W programie:
- Prezentacja historii i tradycji związanych z obchodami Święta Trzech Króli we Francji,
- Minikoncert zespołu gitarowego Gitarerra pod kierunkiem Jana Kasprzyka z Domu Kultury „Zacisze”,
- Słodkie niespodzianki i nie tylko.
W naszej kulturze Święto wyznacza koniec okresu Bożego Narodzenia i początek karnawału. Sięgając do tradycji chrześcijańskiej trzej Mędrcy ze Wschodu (magowie, kapłani religii zaratusztriańskiej, astrologowie) odnalazłszy Betlejem, oddali pokłon narodzonemu Jezusowi i ofiarowali mu swoje najcenniejsze wówczas dary: mirrę, złoto i kadzidło. Zwyczaj święcenia tego dnia złota i kadzidła wykształcił się na przełomie wieków XV i XVI. Poświęcanym kadzidłem, którym była żywica z jałowca, okadzano domy i obejście, co miało znaczenie symbolicznego zabezpieczenia go przed chorobami i nieszczęściami. W tym samym celu poświęconym złotem dotykano całej szyi. Po uroczystym obiedzie podawano ciasto z migdałem. Ten, kto go odnalazł w swoim kawałku, zostawał „królem migdałowym”. Znany był też zwyczaj chodzenia dzieci z gwiazdą, które pukając do domów, otrzymywały rogale, zwane „szczodrakami”. Śpiewano przy tym kolędy o Trzech Królach. Przy kościołach stały stragany, sprzedawano kadzidło i kredę. Do dziś zachował się zwyczaj święcenia kredy, którą zwyczajowo w święto Trzech Króli na drzwiach wejściowych w wielu domach katolickich pisane są litery: K+M+B+ oraz data bieżącego roku. Zwyczaj ten jest błędną interpretacją łacińskiej inskrypcji CMB Christus Mansionem Benedicat (Niech Chrystus błogosławi temu domowi), choć święty Augustyn tłumaczy je jako Christus Multorum Benefactor (Chrystus dobroczyńcą wielu). Legenda o „trzech królach” pojawiła się w średniowieczu, stąd dzisiejsze błędne odczytywanie tych liter jako imion Mędrców.
Zespół GITARERRA powstał z inicjatywy Jana Kasprzyka we wrześniu 2005 r. w Domu Kultury „Zacisze” w Warszawie i składa się wyłącznie z amatorów. Celem zespołu jest propagowanie muzyki gitarowej w Polsce. Dzięki zdolnościom i wytrwałości moich uczniów mogą oni poszczycić się już dość bogatym repertuarem utworów. Niektóre z nich są transkrypcjami znanych kompozycji, napisanych nie na gitarę, lecz na inne instrumenty.
Skład zespołu: Michał Banulski, Aleksandra Kośka, Michał Krężel, Kamil Olszewski, Joanna Plenzner i solo Bartosz Zdziarski.
Jan Kasprzyk urodził się w 1956 r. w Krakowie. Studiował gitarę w Conservatoire International de Musique w Paryżu, które ukończył z wyróżnieniem. Ponadto ukończył studia z kompozycji muzycznej w Ecole Normale de Musique w klasie Jacques’a Casterede’a oraz jazz w American School of Modern Music w Paryżu.
Początkowo, po ukończeniu studiów, przez kilka lat akompaniował artystom lirycznym we Francji, Belgii, Holandii i Szwajcarii. Wziął udział w nagraniu trzech płyt z repertuarem rosyjskich pieśni ludowych i sakralnych.
W działalności artystycznej Jana Kasprzyka sporo miejsca zajmuje komponowanie. W 1991 r. skomponował dwa „Koncerty na gitarę z orkiestrą”. Rok później napisał „Walkę Byków” w trzech częściach na 3 gitary, 2 trąbki, klarnet basowy i kontrabas. Jest także autorem suity „Cirque” na flet i gitarę, utworów kameralnych i ponad 200 utworów solowych na gitarę.
Jako solista wykonuje utwory własne oraz mistrzów dawnych i współczesnych. W 1993 r. wystąpił w Theatre de la Voix w Paryżu w spektaklu poświęconym muzyce hiszpańskiej – „Noce Alhambry”.
Nagrał ponad 20 płyt z utworami własnymi oraz najwybitniejszych kompozytorów od XVII do XXI w. Chętnie komponuje utwory na gitarę. Dla Instytutu Cervantesa skomponował fantazję na temat Don Kichota z okazji 400 rocznicy wydania tego dzieła. Fascynuje go muzyka lat XIX i XX w.
W tym roku ukazały się w druku nowe kompozycje na gitarę klasyczną, które napisał z myślą o początkujących gitarzystach – Miniatury na gitarę.