Odsłonięcie i poświecenie Symbolicznej Mogiły Sybirackiej

23 czerwca 2021, sroda, godz. 12.00

Uroczyste odsłonięcie i poświęcenie Symbolicznej Mogiły Sybirackiej na Cmentarzu Wojskowym przy Powązkowskiej (kwatera C15) odbyło się 23 czerwca 2021 r.

Program uroczystości:

• Hymny
• Powitanie
• Odsłonięcie Symbolicznej Mogiły Sybirackiej
• Poświęcenie Symbolicznej mogiły Sybirackiej
• Występienia Gości
• Złożenie wieńców i kwiatów

W uroczystości wzięli udział  prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Jarosław Szarek, dyrektor Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN Adam Siwek, prezes Okręgu Warszawskiego Związku Sybiraków Stanisław Sikorski i wiceprezes Zarządu Głównego Mieczysław Pogodziński. 

Uroczystość rozpoczęło od wspólnego odśpiewania hymnu państwowego oraz Sybiraków. Następnie zostały wygłoszone przemówienia okolicznościowe. W swoim wystąpieniu prezes IPN dr Jarosław Szarek przedstawił znaczenie tego upamiętnienia: To miejsce pamięci ma symbolizować Polską Golgotę Wschodu i być wyrazem nierozerwalnej więzi z wielopokoleniową martyrologią syberyjską Narodu Polskiego. Losy Sybiraków to historia walki o zachowanie i umacnianie niepodległości Flaga Polski – pełna ofiary i cierpienia.

Mieczysław Pogodziński  w imieniu Związku  Sybiraków powiedział:

Szanowni Państwo,

Zarząd Główny Związku Sybiraków składa Sybirakom warszawskim gratulacje z tytułu dzisiejszej uroczystości. Odsłonięcie i poświęcenie Symbolicznej Mogiły Sybirackiej na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach będzie stanowić ważny, trwały znak pamięci dla następnych pokoleń. My Sybiracy zebrani u stóp tego pomnika na dzisiejszej uroczystości sięgamy pamięcią do naszych dziecięcych, najbardziej tragicznych dni i lat naszego życia. Po okupacji naszych Kresów Wschodnich przez Związek sowiecki nastąpiły w latach 1940 -1941 masowe wywózki Polaków w głąb Związku Sowieckiego na Sybir i do Kazachstanu. Były to bezprecedensowe wydarzenia w skali światowej. Deportowano według IPN ok. 320 tysięcy osób, a wg historyków działających przy Zarządzie Głównym Związku Sybiraków ponad milion trzysta pięćdziesiąt tysięcy osób. Tragiczne warunki transportu w wagonach towarowych rozpoczęły śmiertelne żniwo, które na miejscu znacznie się zwiększyło. Warunki pobytu, mordercza praca w tajdze, w kopalniach oraz na mroźnych zimą, upalnych latem polach Kazachstanu. Sybirakom pozostały w pamięci tragiczne warunki pobytu: głód, chłód, katorżnicza praca, zniewolenie, choroby i śmierć najbliższych osób. Co trzeci wywieziony na Sybir nie przeżył tych warunków i został tam na zawsze, a kości zmarłych spoczywają w nieznanych mogiłach. 

Dziś w wolnej i suwerennej Polsce, w naszej działalności związkowej, staramy się aby pamięć o Sybirze nie uległa zapomnieniu i aby prawda była znana następnym pokoleniom. Działają w tym zakresie wszystkie odziały terenowe Związku Sybiraków. Powstało setki pomników i trwałych znaków pamięci w całym kraju. Takim trwałym znakiem pamięci będzie odsłonięta i poświęcona dziś Symboliczna Mogiła Sybiracka.

Zarząd Główny dziękuje bardzo wszystkim członkom Zarządu Oddziału Warszawskiego Związku Sybiraków za inicjatywę i prace organizacyjne, a Instytutowi Pamięci Narodowej za przychylenie się do naszych potrzeb i pokrycie kosztów budowy tego pomnika.

W imieniu biskupa polowego poświęcenia pomnika dokonał ks. kpt Mateusz Korpak, administrator katedry polowej.

Na zakończenie uroczystości zebrane delegacje złożyły wieńce przed wyremontowanym pomnikiem.

Przypomnijmy, że Związek Sybiraków Oddział Warszawa złożył wniosek o dofinansowanie remontu do Instytutu Pamięci Narodowej. Wniosek został pozytywnie rozpatrzony i IPN zlecił wykonanie ekspertyzy dotyczącej wad materiału, z jakiego wykonane zostało pierwotnie upamiętnienie, a następnie przeprowadzono remont, sfinansowany przez Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN.

Historia Mogiły:

Historia Symbolicznej Mogiły Sybiraków na Cmentarzu Powązkowskim sięga okresu międzywojennego.

• W uroczystość Wszystkich Świętych 1 listopada 1938 r. na Powązkach ustawiono i poświęcono krzyż dla upamiętnienia losów Sybiraków. Starania utworzenia tego miejsca pamięci zostały podjęte przez Związek Sybiraków, który powstał w 1928 r.
• W czasie II wojny światowej krzyż nie został zniszczony, natomiast został usunięty pod koniec lat 60. ubiegłego wieku.  
• W 1988 r. swoją działalność reaktywował Związek Sybiraków.
• 14 czerwca 1992 r. z inicjatywy Zarządu Oddziału Warszawskiego Związku Sybiraków doszło do ponownego odsłonięcia miejsca pamięci poświęconego Sybirakom. W tym dniu uroczystego poświęcenia Krzyża i Symbolicznej Mogiły dokonał biskup Zbigniew Kraszewski w asyście kompanii honorowej Wojska Polskiego i pocztów sztandarowych Sybiraków z całej Polski.
• Od 2007 r. czyniono starania, aby powstał w miejscu drewnianego krzyża pomnik z bardziej trwałego materiału.
• 24 września 2010 r. nastąpiło odsłoniecie pomnika nazwanego Symboliczną Mogiłą Sybiraków.
• 23 czerwca 2021 r. wyremontowany pomnik to trzy różnej wysokości krzyże z białego, cieniowanego kamienia oraz tablice  z inskrypcją zachęcającą do modlitwy oraz nazwami 108 obozów i miejscowości, do których byli zsyłani obywatele Polscy na Wschód. Niestety, na tablicach monumentu nie udało się umieścić nazw wszystkich miejscowości, gdzie pozostały groby Polaków. Na środkowym krzyżu znajduje się godło Związku Sybiraków, a na płycie podstawy inskrypcja: ,,Chwilą ciszy w modlitwie przywołajmy Tych imię, co za wolność i wiarę w Workucie, na Kołymie, w wiecznych lodach Sybiru w tajdze i Kazachstanie oddali swe życie za Polski zmartwychwstanie."