Wyjazd UTW: Śladami żyrardowskich szpularek

Z wizytą u Żyrardowskich Szpularek

 

Wracamy wspomnieniami do kwietniowej wycieczki UTW Zacisze do Żyrardowa - mazowieckiej kolebki lnu. W otoczeniu industrialnych wnętrz studenci chłonęli historię przemysłowego miasteczka, zapisaną w murach, bruku, maszynach, parkach.

 

Z niewielkiej osady fabrycznej, miejscowość stała się zagłębiem przędzalniczym. Pod koniec XIX w. zakłady były największą fabryką lnu w Europie, z siecią odbiorców na całym świecie i zatrudniającą około 9 000 pracowników.

 

W programie wycieczki nie mogło zabraknąć Muzeum Lniarstwa im. Filipa de Girarda w Żyrardowie, gdzie słuchacze UTW Zacisze podziwiali kilkadziesiąt maszyn tworzących ciąg technologiczny,

stanowiących najważniejsze elementy procesu obróbki surowca włókienniczego i produkcji tkanin. Snowadło taśmowe, przewijarkę bębnową, klejarkę osnów warto zobaczyć na własne oczy! Większość maszyn pochodzi z ostatnich lat działania fabryki, czyli lat 70. i 80.

 

O determinacji żyrardowskich szpularek opowiedziała wspaniała przewodniczka Pani Barbara. W kwietniu 1883 wybuchł pierwszy masowy strajk kobiet. Pracujące kobiety na jednym z oddziałów żyrardowskiej fabryki lnu, jako pierwsze na świecie zaprotestowały przeciw ciężkim warunkom pracy. Postulowały o skrócenie dnia roboczego, nie zatrudnianie dzieci poniżej 15 roku życia oraz przywrócenie dawnej płacy. Odejście szpularek od maszyn spowodowało opóźnienia w produkcji również na innych oddziałach. W kolejnych dniach do strajku dołączyły również inne działy fabryki, na ulice Żyrardowa wyszło 8 000 protestujących.

Po 2 dniach policja rozpoczęła systematyczną pacyfikację miasta. Aresztowano osoby uznane za przewodzące strajkowi. Jednocześnie dyrekcja zgodziła się na wypełnienie większości postulatów strajkujących. Żyrardowskie Szpularki pokazały jak ogromnie zdeterminowane w dążeniu do celu mogą być kobiety.

Pod koniec trasy prowadzącej przez industrialne wnętrza muzeum słuchacze zajrzeli do industrialnej zagrody. Bezpieczny azyl odnalazło tam wiele zwierząt, słuchaczy UTW Zacisze powitał sympatyczny wielbłąd

Nie sposób opisać wszystkich miejsc i zabytków jakie zwiedzili studenci UTW Zacisze. Unikatowym eksponatem była panorama Żyrardowa z 1899 roku, wykonana na zamówienie właścicieli Zakładów Żyrardowskich, prezentowana na światowej wystawie w 1900 roku w Paryżu. Akwarela o wymiarach 140 x 367 zawiera najmniejsze szczegóły: elewacje budynków, linia kolejowa, dorożki i piesi, wozy, żniwiarze na polach. Stan zabudowy osady fabrycznej z końca XIX wieku przetrwał do dziś niemal w niezmienionej formie.

Żyrardów to prekursor idei miasta ogrodu. Do dziś roślinność stanowi ważny element kompozycyjny i funkcjonalny miasta. Zieleń otula tereny pofabryczne, robotnicze kamienice, klimatyczne uliczki.

 

 Dziękujemy Centrum Kultury w Żyrardowie za pomoc w organizacji wycieczki i ciekawy program. Szczególne podziękowania kierujemy do Monika Rosińska za możliwość zwiedzenia wystawy “Żyrardów: Ludzie. Zabytki. Len.” Tuż przed przed wernisażem studenci UTW Zacisze zobaczyli niezwykłe kadry lekarzy fotografików, którzy w ramach II Ogólnopolskiego Pleneru Fotograficznego Lekarzy fotografowali miasto.

Jeżeli nie byliście w Żyrardowie to koniecznie udajcie się do największej kolebki lnu w Europie. Bryły loftów de Girardaz robią klimat, a opowieści przewodników nie pozwolą zapomnieć o wyjątkowej historii miasta i jego mieszkańcach.